Miyom nedir?
Miyomlar, kadınların % 70 ila % 80’inde, doğurganlık dönemleri boyunca ortaya çıkan, rahim hücrelerinin oluşturduğu, kanserli olmayan kitelerdir. Rahim düz kas dokusunda bir kök hücreden geliştikleri bilinmektedir. Tek bir hücre art arda bölünür ve sonuçta çevresel dokudan farklı bir kitle oluşturur. Miyomların büyüme şekilleri değişkenlik gösterir – yavaş veya hızlı büyüyebilir veya aynı boyutta kalabilirler.
Hamilelik sırasında izlenen birçok miyom, doğum sonrası rahim normal boyutuna döndüğü zaman küçülür veya kaybolur.
Rahim kanseri riskinin artmasıyla ilişkili değillerdir ve neredeyse hiçbir zaman kansere dönüşmezler. Oluştukları yer, sayı ve büyüklükleri çok değişkendir. Genellikle belirti vermediklerinden varlıklarını bilmiyor veya rutin bir muayene esnasında tesadüfen öğrenmiş olabilirsiniz. Ancak bazen bulundukları yer ve boyutları nedeniyle ağrı, kanama veya bası bulguları ile de kendilerini gösterebilirler.
Miyom tipleri nelerdir?
Rahim içi, rahim kası içi veya rahim dışında miyomlar gelişebilir. En sık görülen tip, rahim duvarında büyüyen intramural tip miyomlardır.
Subserosal miyomlar, rahmin dış kısmında büyür. Büyüdükçe, büyüklükleri veya yakındaki organlara verdikleri bası nedeniyle ağrıya neden olabilirler.
Submukozal fibroidler rahmin iç boşluğu veya hemen altında büyür. Yoğun ve uzun adet kanamalarına, ara kanamalara veya gebe kalmada zorluğa neden olabilir.
Saplı miyomlar büyüdükleri bölgeden sap ile çevre dokulara bağ yapabilir, nadiren kendi çevrelerinde dönerek şiddetli ağrı ile klinik verebilir.
Miyomlar nasıl belirti verir?
Belirtiler oluştukları yer, sayı ve büyüklüklerinden etkilenir ancak pek çok miyom belirti vermez. En sık görülen belirti ve belirtileri şunlardır:
- Ağır adet kanaması
- Uzun adet dönemleri
- Alt karın ve kasıkta baskı hissi, ağrı veya kramp
- Sık idrara çıkma
- İdrar kesesini boşaltma zorluğu
- Kabızlık
- Sırt ağrısı veya bacak ağrıları
- Şiddetli akut ağrı (nadiren beslenmesi bozulan miyomlarda)
Ne zaman doktora görünmeliyim?
- Uzayan kasık veya alt karın ağrısı
- Aşırı yoğun veya uzun süreli adet dönemleri
- Ağrılı adet dönemler
- Periyotlar arasında lekelenme veya ara kanama
- İdrar torbasını boşaltma zorluğu, geride idrar kalma hissi
- Açıklanamayan kansızlık (anemi)
- Aniden ortaya çıkan şiddetli vajinal kanama
- Keskin pelvik ağrı varsa hekimizden randevu alın
Miyomlar neden oluşuyor?
Miyom oluşum sebebleri hala tam olarak bilinmemekle beraber;
- Genetik ve ailevi eğilim
- Üreme çağındaki kadınlarda adet döngüsü boyunca salınım gösteren östrojen ve progesteron hormonları rahmin gelişimini uyarmaktadır. Miyomlar normal rahim kas hücrelerinden daha fazla östrojen ve progesteron reseptörü içerdiğinden bu hormonların miyom büyümesinde etkin olduğu, menopozdan sonra miyomların küçülme nedeninin de hormon üretimindeki azalmaya bağlı olduğu düşünülmektedir.
- Büyüme faktörleri. Vücudun insülin benzeri büyüme faktörü gibi dokuları korumasına yardımcı olan maddeler, miyom büyümesini etkileyebilir.
Miyom için risk faktörüm var mı?
- Yaş. Üreme çağında bir kadın olmak en büyük risktir. Genelde 30-40 yaş arası izlenir.
- Kalıtım. Anneniz veya kız kardeşinizin miyomları varsa sizde olma riski daha yüksektir.
- Siyah ırkta miyom olma olasılığı daha yüksek, izlenme yaşı daha genç, boyutları daha büyük ve belirtileri daha şiddetli olmaya meyillidir.
Güçlü ilişki kurulmamakla beraber;
- Erken yaşta adetin başlangıcı
- Obezite
- D vitamini eksikliği
- Kırmızı etten zengin, yeşil sebze, meyve ve süt ürünlerinden fakir beslenme miyom geliştirme riskinizi arttırabilmektedir
Miyomum hamile kalmama engel mi?
Miyomlar genellikle hamile kalmayı engellemez. Ancak yer olarak rahim iç duvarında veya bu bölgeye çok yakın yerleşimli ise (submukozal) gebe kalmada zorluk veya gebelik kaybına neden olması olasıdır.
Miyomlar ayrıca erken doğum, fetal büyüme kısıtlaması, bebek duruş şekil değişiklikleri veya kanama gibi riskini de artırabilir.
Miyomlar engellenebilir mi?
Günümüzde miyom oluşumunun engellenebileceğine dair kesin bilgilere henüz ulaşılamamıştır. Yine de kilo kontrolü, uygun diet gibi seçimler önerilmektedir. Ayrıca, doğum kontrol ilaçları kullanımının miyom riskini azlattığına dair bazı araştırmalar da vardır.
Miyom tanısı nasıl konur?
- Jinekolojik muayene.
- Görüntülem yöntemleri. Ultrasonografi en çok kullanılan yöntemdir. Vaginal yoldan veya karın üzerinden uygulanabilir.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG). Bu görüntüleme testi, miyomların boyutunu, yerini ve çevresel dokuyla olan ilişkisini çok daha ayrıntılı gösterebilir. Uygun tedavi seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olabilir.
- Histerosonografi (SIS). Salin infüzyon sonogramı olarak da bilinen histetonografi verilen steril salin sıvısıyla rahim boşluğunu genişleterek rahim iç kanalındaki veya bu bölgeye yakın yerleşen özellikle hamile kalamama veya ağır adet kanamalarına neden olabilen lokasyonlu miyomların (submukozal) tanısında etkindir.
- Histerosalpingografi (HSG). Histerosalpingografi rahim boşluğu ve fallop tüplerinin değerlendirilmesi için rontgen altında izlenebilen bir sıvının rahim içine verilmesi sonrası grafi çekilmesi esasına dayanır. Miyom teşhisi için öncelikli değildir ancak infertilite (kısırlık) endişesi durumunda hekim önerisi ile uygulanabilir.
- Ofis veya ameliyathane koşullarında vaginal yolla ışıklı ve kameralı bir teleskop ile rahim ağzından girilerek rahim iç boşluğunun değerlendirilmesidir. İçeriye verilen sıvılar ile rahim boşluğu genişletilir, rahim duvarlarını ve fallop tüplerinin açıklıkları incelenebilir. Seçilen ve uygun olan vakalarda miyomlar bu yolla çıkartılabilir.
- Laboratuvar testleri. Anormal adet kanaması varsa kansızlık değerlendirmesi açısından yapılabilir ve miyom şüphesini akla getirebilir.