Rahim içi araç (RİA)
Rahim içi araçlar, günübirlik bir tıbbi işlemle rahim boşluğuna yerleştirilen, uzun süreli korunma (kontrasepsiyon) sağlayan küçük, genellikle T şeklinde, bakır veya hormon içerikli cihazlardır. Bakır, servikal mukusu değiştirerek spermin yumurtaya ulaşmasını ve hayatta kalmasını zorlaştırır. Ayrıca döllenmiş bir yumurtanın rahme yerleşmesini de durdurabilir.
- Doğru şekilde yerleştirildiklerinde korunmada % 99’dan fazla etkilidir.
- Yerleştirildiği anda koruma başlar.
- RİA’nın çeşidine bağlı olarak 5 ila 10 yıl kadar koruma etkisi devam eder.
- Gebelik ekartasyonu yapıldıktan sonra adet döngünüz sırasında herhangi bir zamanda takılabilir.
- Herhangi bir zamanda çıkarılabilir.
- Çıkarıldıktan sonra gebelik, ‘bekleme süresi’ olmaksızın mümkündür.
RİA uygulanması sonrası neler beklenmeli?
- RİA takıldıktan sonraki ilk 3 ila 6 ayda adetleriniz daha yoğun, daha uzun veya daha ağrılı olabilir. Bu süre bazı kadınlarda daha da uzun izlenebilir.
- Adet dönemleri arasında lekelenme veya kanama yaşayabilirsiniz.
- Enfeksiyon ihtimali mevcuttur.
- Yerinden kayma veya dışarı çıkma riski olabilir.
- Takılma işlemi kişiye göre değişmekle birlikte ağrılı olabilir.
- Daha önce pelvik enfeksiyon geçirildiyse kullanılması uygun değildir.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (STI) karşı koruma sağlamaz, ek olarak mutlaka prezervatif kullanılması önerilir.
- Girişimsel bir işlem ile uygulandığından nadir de olsa rahim delinmesi gibi komplikasyonlar izlenebilir.
- RİA kullanmayı bırakan çoğu kadın bunu vajinal kanama ve ağrı nedeniyle yapmaktadır, ancak bu yan etkiler nadirdir.
RİA takılmadan önce ve işlem esnasında;
- Adet döngünüzün herhangi bir zamanında takılabilse de rahim ağzı açıklığı olması ve gebelik ekartasyonu açısından adet kanaması olan günlerde uygulama tercihi vardır .
- Ağrılı, rahatsız edici bir işlem olabileceğinden öncesinde bilgi alınmalı gerekirse anestezi destek isteği hekime belirtilmelidir.
- RİA taktırdıktan sonra ağrı kesici de alabilirsiniz.
- İşlem öncesi seksüel geçişli hastalık testleri, kültür, rahim ağzı kanser tarama testi yapılabilir, gerekli görülürse tedavi verilerek işlem ertelenebilir.
- Kısa süreli günübirlik bir işlemle uygulanır.
- İşlem sonrasında kramplar yaşayabilir, lekelenme izlenebilir.
- Bir RİA takıldıktan sonra, her şeyin yolunda olduğundan emin olmak için 3 ila 6 hafta sonra hekiminiz tarafından kontrol edilmesi önerilir.
- Partneriniz cinsel ilişki sırasında RİA’ yı hissetmemelidir. Bu sorun varsa hekiminize danışın.
- RİA’ nın uygulanması hemen sonrasında vücut reddi ya da dışarı atılması nadir de olsa olabilir.
Eğer RİA uygulanması sonrası;
- Karnınızın alt kısmında artan veya geçmeyen ağrı, hassasiyet
- Yüksek ateş
- Kötü kokulu bir akıntı varsa enfeksiyon açısından değerlendirilmeniz uygun olacaktır.
Kimler RİA kullanımına uygun olmayabilir:
- Hamilelik şüphesi
- Tedavi edilmemiş bir STI veya pelvik enfeksiyonu
- Rahim veya rahim ağzınızla ilgili problem varlığı
- Adet dönemleri arası veya seks sonrası açıklanamayan kanaması olan kadınlar RİA için uygun adaylar değillerdir.
RİA Avantajları:
- Türüne göre 5-10 yıl gebeliğe karşı korur.
- RİA takıldıktan sonra hemen çalışır.
- Çoğu kadın kullanabilir.
- Sivilce, baş ağrısı veya göğüs hassasiyeti gibi hormonal yan etkileri yoktur.
- Seksi kesintiye uğratmaz.
- RİA çıkarılır çıkarılmaz hamile kalmak mümkündür.
- Diğer ilaçlardan etkilenmez.
- RİA’ nın kilonuzu etkileyeceğine veya rahim ağzı, rahim veya yumurtalık kanseri riskini artıracağına dair hiçbir kanıt yoktur.
- RİA genellikle doğumdan 4 hafta sonra (vajinal veya sezaryen) takılabilir.
- Bazı durumlarda, doğumdan sonraki 48 saat içinde de uygulanabilir.
- Emzirirken RİA kullanmak güvenlidir ve süt üretiminizi etkilemez.
- Küretaj veya düşükten hemen sonra uygulanabilir.
RİA Dezavantajları:
- Adet dönemleriniz daha yoğun, daha uzun veya daha ağrılı hale gelebilir ancak bu birkaç ay sonra düzelebilir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamadığından prezervatif kullanmanız da gerekebilir.
- Pelvik enfeksiyon, mantar enfeksiyonu gibi durumlara yol açabilir.
- Ektopik gebelik geçirmiş veya yapay kalp kapağı olan kadınlar, bir RİA takmadan önce hekimlerine danışmalıdır.