Miyom tedavi yöntemleri nelerdir?
Miyom tedavisinde tek ve en iyi yaklaşım yoktur – tedavi kişiselleştirilmelidir.
- Bekle ve izle. Birçok miyom bulgu vermediğinden izlem planlanabilir.
- Medikal tedavi. İlaçlar, yoğun adet kanaması ve pelvik bası hissi gibi belirtiler oluşturan adet döngüsü hormonlarını hedefler. Miyomları yok etmezler fakat küçültebilirler. İlaçlar şunları içerir: Gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) agonistleri. Bu ilaçlar östrojen ve progesteron üretimini engelleyerek sizi geçici bir menopoz dönemine sokar böylece miyomlar küçülür. Sonuç olarak, adet görülmez, miyomlar büzülür ve kansızlık genellikle düzelir. GnRH agonistleri arasında löprolid, goserelin ve triptorelin bulunur. Birçok kadın, GnRH agonistlerini kullanırken belirgin sıcak basmaları tarifler. Üç ila altı aydan fazla kullanılmaları önerilmez çünkü uzun süreli kullanım kemik erimesine (osteoporoz) neden olabilir. İlaçlar bırakıldığında belirtiler geri döner. Kansızlığı azlatmak veya planlı bir ameliyat öncesi miyom boyutunu küçültmek için kullanılabilir.
Hormon içeren rahim içi araç (mirena). Progestin salgılayan bu rahim içi araç, miyomların neden olduğu yoğun adet kanamasını hafifletebilir. Sadece belirti rahatlığı sağlar, miyomları küçültmez veya ortadan kaldırmaz.
Traneksamik asit. Bu hormonal olmayan ilaç, sadece ağır adet kanama günlerinde kullanılır.
Doğum kontrol ilaçları adet kanamasını kontrol etmeye yardımcı olabilir, ancak miyomu yok etmezler. Hormonal ilaçlar olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), miyomlara bağlı ağrıyı hafifletmede etkili olabilir, ancak kanama üzerine etkileri zayıftır. Kansızlık varsa ek olarak vitamin ve demir takviyeleride önerilebilir.
Ameliyat dışı tedaviler
Odaklanmış (focused) ultrason prosedürü
MRG eşliğinde odaklanmış ultrason prosedürü (FUS): Tedavi için yüksek enerjili bir ultrason dönüştürücüsü ile donatılmış bir MRG tarayıcısının içindeyken gerçekleştirilir.
Minimal invaziv işlemler
Uterin arter embolizasyonu Küçük partiküller (embolik ajanlar) rahmi besleyen atardamarlara enjekte edilir, bu da miyomların kan akışını keserek küçülmelerine ve ölmelerine neden olur. Bu teknik, myomları küçültmede ve neden oldukları belirtileri hafifletmede etkili olabilir. Ancak yumurtalıklarınıza veya diğer organlara giden kan akımı etkilenebilmekte ve buna bağlı istenmeyen yan etkiler oluşabilmektedir. Bununla birlikte, araştırmalar komplikasyonların cerrahi miyom tedavilerine benzer olduğunu yönündedir. Seçili vakalarda dikkatli değerlendirme sonrası uygulanmalıdır.
Laparoskopik radyofrekans ablasyon (Lap-RFA) Radyofrekans enerjisi, miyomları tahrip eder ve onları besleyen kan damarlarını küçültür. Bu yöntem miyom yerine göre laparoskopik veya transservikal olarak yapılabilir. Karnın içerisine ulaşmak için birkaç adet küçük kesi yapılır ve burdan ucunda kamera bulunan ince bir görüntüleme cihazı (laparoskop) karın içerisine yerleştirilir. Miyomlar tespit edilir, birkaç küçük özel bir cihaz ile iğne miyom içine yerleştirilir. Radyofrekans ile miyom dokusuna ısı verilir. Amaç bu sayede miyom dokusunun küçültülmesidir. Sonraki üç ila 12 ay boyunca, miyom küçülmeye devam ederek belirtileri iyileştirir. Prosedür sonrası kadınların çoğu, 5 ila 7 günlük iyileşmeden sonra günlük düzenli etkinliklerine geri döner. Seçili vakalarda dikkatli değerlendirme sonrası uygulanmalıdır. Kriyomyoliz adı verilen benzer bir prosedür miyomları dondurur.
Radyofrekans ablasyonu. Ultrasonografi eşliğinde, rahim ağzı yoluyla uygulanan radyofrekans ablasyon yöntemidir.
Minimal invaziv cerrahi
Laparoskopik veya robotik miyomektomi. Miyom çıkarma işlemi olarak bilinen miyomektomide hekiminiz, rahminizi yerinde bırakarak sadece miyomları çıkartır. Sayısı, boyutu ve yeri uygun ise laparoskopik veya robotik ameliyatlar yapılabilir. Bu teknikler, karında küçük kesiler açılarak yapıldığından miyomların dışarı çıkartılması için ya karındaki kesinin büyütülmesi gerekir yada myomların rahimden çıkartılması sonrası karın içerisine alınan bir torbanın içinde konularak parçalara ayrılması ile küçültülmesi ardından (morsellasyon) – bkz. Morselasyon tehlikeli mi? başlığı – dışarı çıkartılması ile yapılır.
Histeroskopik myomektomi. Miyom yerleşimi rahim iç boşluğu veya bu bölgeye çok yakınsa (submukozal) bu yöntem kullanılabilir.
Endometrial ablasyon. Rahminize yerleştirilmiş özel bir aletle yapılan bu tedavi, rahim iç yüzeyini ısı, mikrodalga enerjisi, sıcak su veya elektrik akımı ile tahrip ederek adetin sonlandırılması veya adet akışınızın azalması için kullanır. Tipik olarak endometrial ablasyon, anormal kanamayı durdurmada etkilidir. Kadınların endometrial ablasyon sonrası gebe kalmaları muhtemel değildir, ancak gebeliğin fallop tüpünde gelişmesini önlemek için doğum kontrolüne ihtiyaç vardır (dış gebelik).
***Rahmin çıkarılmadığı her prosedürde, yeni miyom oluşumu ve miyom büyümesi riski vardır.
Geleneksel cerrahi işlemler
Abdominal myomektomi. Birden fazla, boyutları büyük veya lokasyonu çok derin miyomlarda tedavi seçeneğidir.
Histerektomi. Bu ameliyat – rahmin çıkarılması – rahim miyomları için kanıtlanmış tek kalıcı çözümdür. Ameliyat sonrası gebelik ihtimali ortadan kalkar.
Morselasyon tehlikeli mi?
Tüm myomektomilerde doku tanısı dışlamadığı sürece sarkomyani rahim kanseri riski nadir de olsa mevcuttur. Bu nedenle miyomektomi esnasında özellikle kapalı yöntemle miyomun dışarı çıkarılması sırasında küçültme amaçlı morselasyon(parçalama) yapılır ve kitle kanser çıkarsa,kanserin yayılma riski mvcuttur. Ameliyat öncesi risk faktörlerini değerlendirilmeli,morselasyonun mutlaka bir torba içerisinde yapılması veya morselasyonun engellenmesi için kitlenin kesi genişletilerek dışarı çıkartılması bu riski azaltmaktadır. Menopoz öncesi dönemdeki kadınlarda kanser ihtimali ileri yaşa göre daha düşüktür. Bu nedenle önemli kuruluşlardan biri olan The Food and Drug Administration (FDA) menopoza yaklaşan veya menopoza ulaşmış kadınların miyom ameliyatlarında bu yöntemin kullanılmasından kaçınılmasını önermektedir. Hekiminizle morselasyon kullanımını, olası riskleri ve diğer alternatifleri konuşun.
Alternatif yöntemler var mı?
Bazı internet siteleri ve tüketici sağlığı kitapları, belirli diyet önerileri, black cohosh, bitkisel preparatlar veya homeopati gibi alternatif tedavileri teşvik eder. Ancak şu ana dek bu tekniklerin etkinliğini destekleyen bilimsel kanıt yoktur.